
Jean Christophe Boele van Hensbroek had er niet op gerekend dat de jury hem zou kiezen. Toch was hij eerder deze maand de winnaar van de nieuwe prijs Uitgever van het Jaar. ‘Ik dacht dat Joost Nijsen van Podium hem zou krijgen, als eigenwijs uitgever,’ zegt de man die zijn familienaam dankt aan een voorvader die de ‘heerlijkheid’ Hensbroek kocht.


Maar deze uitgever ziet zijn taak ruim. Hij geeft boeken uit, ja, en met liefde. Maar sinds jaar en dag initieert hij daarnaast talloze activiteiten, waarvan de Maand van de Filosofie het meest bekend is. ‘Soms denk ik: doe ik niet teveel? Mijn medewerkers mopperen wel eens: jij bent nooit op kantoor.’
Hij is van de soort die meent dat de toekomst je niet overkomt. ‘De toekomst maak je met elkaar. In de opleiding voor peuterleidster zit geen boekenmodule, bijvoorbeeld. Kunnen wij daar iets aan veranderen, denk ik dan? En dan ontwikkel ik een plan. Ik denk graag na over het boekenvak van morgen en overmorgen.’
Young adults
Het juryrapport prees Boele van Hensbroek vanwege zijn inzet voor de leesbevordering. Beste voorbeeld: de introductie in Nederland van de Young Adult-kast. ‘In ons land is “lezen en jongeren” een hoofdpijndossier. De opinie dat jongeren niet lezen is werkelijkheid geworden. Maar ik vroeg me af: klopt dit wel?’

Boele van Hensbroek: ‘Als hier iemand zegt “Jongeren lezen niet meer”, dan roep ik “Wake-up!”. Maar je moet jongeren wel wat te bieden hebben en ze moeten de boeken kunnen vinden. In een Young Adult-kast staan boeken die aansluiten bij de beleefwereld van jongeren. Dat betekent niet dat het een kast met gemakkelijke titels is. Steeds meer Nederlandse boekhandels richten nu ook een speciale jongerenkast in en boekhandelsketen Selexyz heeft onlangs gezegd: we willen er een in iedere boekhandel.’
Zelf geeft hij voor die leeftijdsgroep het werk uit van onder andere de jonge Amerikaanse auteur John Green. Toen Green naar Nederland kwam en Lemniscaat een ‘Meet & Greet’ organiseerde hadden al tienduizend jonge lezers Greens weblog gelezen, vertelt de uitgever met tevredenheid.
Hoe bereik je met leesbevordering allochtone kinderen?
Boele van Hensbroek: ‘Ik heb gelezen dat allochtone meisjes in de bibliotheek meer boeken lenen dan Nederlandse meisjes. Dus dat zij niet lezen klopt niet. Wat wel waar is, is dat de kinderboekenwereld voor het overgrote deel een witte wereld is. Er zijn voor allochtone kinderen geen boeken die gaan over een werkelijkheid die aansluit bij hun leefwereld.

In het juryrapport werd u ook geprezen omdat u het opnam tegen internetwinkel bol.com en de boekhandelsketen BGN. Is de Uitgeversprijs een Klein Duimpje prijs?
‘David en Goliath: dat is niet waar ik op uit ben. Ik heb me bepaald wel bedreigd gevoeld door de boycot van mijn uitgeverij door bol.com. Ze hebben een deel van onze boeken van hun site gehaald in een poging ons klein te krijgen. Ik ging niet akkoord met hun eis om vijf procent meer marge te geven op boeken. Waarom zou ik dat doen? De lezer die koopt bij bol.com heeft hier geen profijt van, omdat er een vaste boekenprijs is. Die extra vijf procent komt dus volledig in de zakken van de aandeelhouders van bol.com.
Toen ik met deze praktijk te maken kreeg, heb ik in het vakblad Boekblad de vraag gesteld: lieve lezers, wat moet ik doen? Er kwam een storm aan reacties: zeer veel boekhandelaren waren kritisch op bol.com. En terecht. Ik heb een hekel aan partijen die hun macht gebruiken om de kleintjes onder druk te zetten. Aan de uitgeverijen die wel zijn gezwicht voor bol.com zeg ik: wie garandeert dat zij er over een tijdje niet nog vijf procent bij willen?’

Maar een broodje eet je overdag; een boek kun je ’s avonds na je werk bestellen via bol.com.
‘Dat is gemakkelijk, natuurlijk. Maar als je een boek zoekt voor je neefje van zeven die van treinen houdt dan kun je het advies van de boekhandelaar goed gebruiken. Boekhandelsketens en grootschaligheid: ik geloof niet dat we dit willen, ik geloof ook niet dat ons publiek dit wil.’
Bij de CPNB (die onder andere de Boekenweek organiseert: AN) is een vacature voor directeur. Is dit met al uw leesbevorderende activiteiten niet wat voor u?
‘Alsjeblieft niet! Je hebt dan met zoveel partijen te maken en die moet je allemaal te vriend houden. Nee hoor. Ik wil uitgever zijn en blijven.’